Metin Erksan’ın Necati Cumalı’nın ünlü eserinden yorumladığı ve tüm zamanların en iyi Türk filmlerinden birisi olan Susuz Yaz, aynı zamanda yurt dışında ödül almış ilk Türk filmi olarak bilinmektedir. Susuz Yaz’da bir anlamda modern bir Habil ve Kabil hikâyesi anlatılmaktadır. Bu eser, Susuz Yaz’ın geçtiği coğrafyanın sorunlarına ışık tutar ve aynı zamanda insan olgusunu da ön plana çıkarır. Ancak Susuz Yaz filmi, çekildiği dönemde sansür kurulundan geçememiş ve bu nedenle vizyona geç girmiştir. 1963 yılında çekilen filmin ülkemizde vizyona girmesi ise 14. Uluslararası Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı almasının ardından gerçekleşmiştir. Peki, filmin konusu nedir?
Susuz Yaz, Necati Cumalı’ya ait öykü türünde bir eserdir. 1963 yılında yönetmen Metin Erksan tarafından beyaz perdeye aktarılmıştır. Çekimleri İzmir’in Urla ilçesinin Bademler Köyü’nde gerçekleştirilen filmin başrolü için öncelikli olarak Ayhan Işık ve Türkan Şoray düşünülmüştür. Ancak rivayete göre bu usta oyuncuların fazla ücret istemesi nedeniyle başroller Erol Taş, Ulvi Doğan ve Hülya Koçyiğit’e verilmiştir. Bunların yanı sıra uyarlamada öykü ile film hemen hemen her noktada paralel gitmektedir. Ayrıca filmde oynayan köylülerin başına gerçekten eserde anlatıldığı gibi bir olay geldiği de söylentiler arasında yer almaktadır.
Susuz Yaz Filmi ve Konusu
Susuz Yaz filminde, karakterlerin su ve kadın üzerinden mülkiyet oluşturma çabaları konu edinmektedir. Necati Cumalı’nın avukatlık yaptığı yıllardaki gözlemlerine dayanan hikâyede Hasan ve Osman arasındaki çatışma ana unsurdur. Bu nedenle de hikâye Hasan’ın karısının hayatını kaybetmesi ile başlar. Birkaç ay sonra gelen yeni gelin ise bu olayı takip eden bir kıskançlık nedenidir. Hasan ise karısının ölmüş olduğu gerçeğini ve kıskançlığını iki şeyi hayal ederek yenmeye çalışmaktadır. Bunlardan ilki kuraklıktan etkilenmeyen tarlaları, diğeri ise Osman’ın karısı Bahar’ın güzelliğidir.
Köyde susuzluktan dolayı sefalet yaşanmaktadır. Ancak Osman’ın tarlasından su çıkar ve susuzluktan kavrulan köylü için bu hayat demektir. Tüm köylü su için Osman’a muhtaçtır. Ancak Osman hırslı ve açgözlü bir adam olduğu için suyu paylaşmak istemez ve köylüler ile girdiği çatışmada birini vurur. Bunun üzerine hapse Osman yerine kardeşi Hasan girer. Osman’ın gözü ise yengesi Bahar’dadır ve onunla beraber olmak ister. Bu nedenle yengesine kocası Hasan’ın cezaevinde öldüğünü söyler ve sonunda ona sahip olur. Genel af çıkacağı haberlerinin yayılması üzerine ise Osman’ın tadı kaçar ve silah kuşanarak Hasan’ı beklemeye başlar.
Susuz Yaz filminin devamında Hasan cezaevinden çıkar ve Bahar ne yapacağını bilemeyerek Osman’a balta ile saldırır. Osman Bahar’ı orada vurarak öldürür. Hasan ve Osman uzun süre boğuşur. Sonunda Hasan Osman’ı boğar ve suyu diğer köylüler ile paylaşır.
Susuz Yaz’ın konusu kısaca yukarıda anlatıldığı gibidir. Ancak film çekilmesinin ardından hemen vizyona girememiş ve sansüre takılmıştı. Peki, filmin vizyona girme serüveni nasıldır?
Susuz Yaz’ın Vizyona Girme Serüveni
Sinema tarihine yurt dışında ödül alan ilk Türk filmi olarak geçen Susuz Yaz, tamamlandığında aynı dönemde pek çok filmin yaşadığı sansür sorunu ile karşılaşmıştır. Ancak bu sırada filmin yapımcılardan biri ve aynı zamanda filmin başrollerinden Ulvi Doğan, filmi Almanya’ya kaçırmış ve Berlin Film Festivali’ndeki yarışmaya dâhil etmiştir. Susuz Yaz sürpriz bir şekilde festivalin ödülü olan “Altın Ayı” ödülüne layık görülmüştür. Ulvi Doğan, bu başarı üzerine filme yeni sahneler ekleyerek Amerika ve İngiltere’de göstermek istemiştir. Bunun için Erol Taş ve Hülya Koçyiğit’in oynadığı erotik sahneleri eklemiş ve filmin gişesini arttırmaya çalışmıştır. Metin Erksan ise bunun üzerine Ulvi Doğan’a dava açmıştır.
Sonuç olarak Türk sinemasının ilk başyapıtı sayılan ve yurt dışında Türk sinemasına olan ilginin artmasını sağlayan Susuz Yaz’ın ülkemizde gösterimi uygun bulunmamış, ilk gösterimi ancak Almanya’da gerçekleştirilebilmiştir. Filmin ülkemizde yayınlanması ise ödül alarak kendisini devlet nezdinde kanıtlamasından sonra gerçekleşmiştir.