Birinci Anadolu Beylikleri döneminde kurulan Anadolu Selçuklu Devleti’nin Kösedağ Savaşı sonrasında Moğollar karşısında yenilgiye uğraması nedeniyle Anadolu Türk siyasi birliği bozulmuş ve Anadolu Selçukluları İlhanlılar hâkimiyetine girmiştir. Türkmen boyları ise Batı Anadolu’ya doğru akınlar yapmışlardır. 13. yy sonlarına gelindiğinde Moğolların baskılarının azalması sonucunda Selçuklular ile bağlarını koparan Türkmen Beyleri, bağımsızlıklarını ilan etmişler ve irili ufaklı beylikler kurmaya başlamışlardır. Bu beylikler arasında yer alan Osmanoğulları Beyliği, zamanla diğer beylikleri hâkimiyetine katarak Anadolu Türk siyasi birliğini sağlamış ve bir cihan imparatorluğu haline gelmiştir. Osman Bey döneminde kurularak Orhan Bey döneminde teşkilatlandırılan Osmanlı Devleti’ne katılan ilk Türk Beyliği ise Karesi Beyliği’dir. Peki, Karesi Beyliği nasıl Osmanlı topraklarına dâhil edildi? Karesi Beyliğinin Osmanlıya katılmasının önemi nedir?
Karesi Beyliği, Osmanlı’ya Katılma Süreci
Karesi Beyliği ya da Karesioğulları Beyliği, Oğuz boyları tarafından Balıkesir-Çanakkale ve Bergama yöresinde kurulmuş bir Türkmen beyliğidir. Anadolu’ya gelen ilk Türklerden birisi olan Karesi Bey önderliğinde kurulan beyliğin tam olarak hangi tarihte kurulduğu bilinmemekle birlikte, genel olarak kabul edilen tarih 1296-1299 yılları arasıdır.
Karesioğulları, Balıkesir ve çevresi ile birlikte Edremit ve Çanakkale’ye uzanan topraklarda hüküm sürmüşlerdir. Denizcilikte ileri giden bu Türk beyliği, kendilerine ait bir de donanma kurmuşlardır. 1325 ile 1330 yılları arasında vefat ettiği tahmin edilen Karesi Bey’in ardından beylik ikiye bölünmüş ve Karesi Bey’in oğulları tarafından yönetilmeye başlanmıştır. Bu anlamda Balıkesir ve çevresinde Demirhan Bey, Bergama ve çevresinde ise Yahşi Bey söz sahibi olmuştur. Yahşi Bey, 1341 ve 1342 yıllarında iki kez Gelibolu’ya donanma ile asker çıkarmıştır. Ancak başarılı olamayınca Bizans İmparatoru Kantakuzenos ile anlaşmak zorunda kalmıştır.
Demirhan Bey ise geçimsiz bir şahsiyet olduğu için halk Dursun Bey’in hükümdarlığını istemiştir. Bunun üzerine Dursun Bey;Orhan Gazi’den yardım istemiş ve kendisine yardım edilmesi halinde Balıkesir hariç diğer yerlerin Osmanlı Devleti’ne verileceğini vaat etmiştir. Bunun üzerine Orhan Bey ise Dursun Bey’i alarak Balıkesir’ e yürümüş, Demirhan Bey Bergama’ya kaçmış ancak daha sonra yakalanarak Bursa’ya getirilmiştir. Böylece son bulan Karesi Beyliği, 1345 ile 1354 yılları arasında Osmanlı Devleti’ne katılmıştır.
Karesi Beyliği’nin Osmanlı Devletine Katılmasının Önemi
1345 yılında Karesi Beyliği’nin alınması, Osmanlı Devleti’nin büyüyerek güçlü bir imparatorluk haline gelmesine pek çok katkı sağlamıştır. Bu katkıların başında da Osmanlı’nın Rumeli’ye geçişinin kolaylaşması yer almaktadır. Çünkü Karesioğulları Beyliği, Rumeli’ye geçiş için stratejik bir nokta olan Çanakkale Boğazı ve çevresinde hüküm sürüyordu. Bu bölgenin Osmanlı Devleti tarafından sorunsuz bir şekilde ele geçirilmesi, Rumeli’ye geçişi ciddi anlamda kolaylaştırmıştır.
Osmanlı Devleti, Karesi Beyliği içinde yaşanan taht mücadelelerinden yararlanarak beyliğin topraklarını kendi topraklarına katmıştır. Ancak bir başka tahta kavgası ise Bizans Devleti’nde yaşanmaktaydı. Osmanlı ordusu, Bizans İmparatorluğu’nda yaşanan bu taht kavgasında tarafların birisine yardım etmek ya da Bizans’a baskı uygulayan Bulgar ve Sırplar ile mücadele etmek için Rumeli’ye geçmeye başladı. Bu geçişler sırasında Bizans Çimpe Kalesi’ni Osmanlı Devleti’ne üs olarak verdi ve Osmanlılar kısa süre sonra Balkanların içlerine kadar ilerlediler.
Karesioğulları Beyliği’nin Osmanlıya katılması, Rumeli’ye geçiş adına büyük önem taşımaktadır. Ancak Karesi Beyliği’nin alınmasının tek olumlu sonucu Rumeli’ye geçiş değildir. Çünkü bu beyliğin alınması ile aynı zamanda Türk siyasi birliğinin sağlanması adına ilk adım atılmıştır. Yine Osmanlıda denizcilik faaliyetleri başlamış; Hacı İlbey, Ece Halil Bey ve Evrenuz Bey Osmanlı hizmetine girerek Rumeli’nin fethinde önemli rol oynamışlardır.